Postać świętej

Św. Barbara była córką bogatego urzędnika cesarskiego. Żyła na przełomie III i IV w. po Chr. W tajemnicy przed swoim ojcem - poganinem - została chrześcijanką i złożyła śluby dozgonnego dziewictwa.

Gdy jej ojciec się o tym dowiedział, próbował siłą zmusić ją do złamania ślubów i odstąpienia od Chrystusa. Św. Barbara odmówiła. Uwięził ją więc w wieży własnego zamku i morzył głodem. Gdy to nie przyniosło żadnych rezultatów, oskarżył ją przed sądem o wyznawanie wiary chrześcijańskiej. Sąd orzekł karę śmierci przez ścięcie. Wyrok wykonał jej własny ojciec ok. roku 305 po Chr.

Św. Barbara jest patronką dobrej śmierci. Dlatego jest patronką tych, którzy narażeni są na niespodziewaną śmierć: górników, hutników, marynarzy i rybaków.

Opiekunka górników

W kopalniach soli i węgla kamiennego, pod ziemią, umieszczane są figury, obrazy oraz budowane są kaplice poświęcone św. Barbarze.

W tym dniu górnicy obchodzą swoje najważniejsze święto, zwane od imienia patronki - Barbórką. Obchody rozpoczynają się przemarszem wczesnym rankiem orkiestr górniczych, zwołujących kamratów na Mszę św.

Po Mszy św. górnicy w uroczystych pochodach, poprzedzani orkiestrami, udają się na biesiadę zwaną Spotkaniem Gwarków lub Karczmą Piwną. W czasie tych imprez odbywają się ceremonie pasowania na gwarka, tych którzy rozpoczęli pracę w kopali w ciągu ostatniego roku. Zaś zasłużeni górnicy otrzymują nagrody, w szczególności szpady honorowe. W Spotkaniu Gwarków nie uczestniczą kobiety i dzieci.

Opiekunka marynarzy i rybaków

Rybacy i marynarze oddają cześć swojej opiekunce ozdabiając każdy statek czy łódź wizerunkiem św. Barbary.

W Warszawie, w kościele Najświętszej Maryji Panny na Nowym Mieście, w dniu 4 grudnia odprawiana jest Masz św. w intencji rybaków wiślanych. Dawniej, przed kościołem zwykle gromadziły się tłumy biedaków, by po Mszy św. zostać obdarowanym przez rybaków świeżymi rybami "prosto z Wisły".